Hieke Meppelink

De chemie van de ziel

De chemie van de ziel

De oudste geleerden al dachten dat
wij worden bewoond door de ziel

ergens moest ons lichaam zijn wat
het was maar dat tegelijkertijd ook niet zijn
iets onvoorstelbaar anders

harde wetenschap heeft nu laten zien
dat dit inderdaad zo is

met de mooiste machines is er gekeken
waar en wanneer onze moleculen veranderen
in zoiets vluchtigs als bijvoorbeeld
een gelukkige herinnering

en waar en wanneer die herinnering
weer in de moleculen verdwijnt
op dezelfde plek op hetzelfde moment

en jawel: de beeldschermen bleven leeg
en de printers zwegen – duidelijker
bewijs is er niet.

uit Een man in de tuin (2004), Rutger Kopland

Op mijn website staat al jarenlang een motto. Want wat is het toch dat me beweegt? Vanwaar die niet aflatende drang om te willen creeëren, bezig te willen zijn met kunst en muziek? Geen zee te hoog in deze zoektocht, lijkt het wel. Waarom? Wat zoek je dan precies? Taaie processen, weerbarstige materialen, een atelier boordevol staketsels en gipszakken, een studio met voor de zoveelste keer een berg nieuwe noten op de piano. Met ups en downs willen ploeteren en als maar aan de gang willen zijn, willen uiten, zowel in vluchtige klank als in aardse klei. Dit is mijn motto dat ik in 2002 schreef in mijn beeldhouwboek:

“Achter de werkelijkheid

Ligt een andere dimensie verborgen

Als ik daar een glimp van mag opvangen

Dan ben ik gelukkig”

En ja hoor, het leven is ongrijpbaar Na al die jaren bleven mijn beeldschermen nog steeds leeg. Maar weet ik diep van binnen: kunst en muziek maken gelukkig!

Foto 1: The Most Precious, brons & bergkristal

Foto 2: Atelierrommel 2006

Lees meer >> | 2134 keer bekeken

Het woordje kunst

Het woordje kunst

Eerst dacht ik bij het woordje kunst alleen aan schilderijen,
die stilletjes gevangen zijn in lijsten aan de wand.
Ik vond dat zielig en ik wou een schilderij bevrij'en,
maar ach, ik mocht het zelfs niet eens beroeren met mijn hand.

Toen dacht ik bij het woordje kunst ook eens aan beeldhouwwerken,
die doodstil staan gevangen op een sokkel in de grond.
Ik heb een beeld gestreeld, maar of een steen een aai kan merken?
Ik weet niet eens of 't standbeeld zélf wel wist dat het bestond!

Nu denk ik bij het woordje kunst aan thuis en aan verhalen,
die opgeslagen liggen in een dichtgeslagen boek.
Ik kan er met mijn vinger en mijn ogen in verdwalen
en vind er soms een streling in als ik een streling zoek.

Gedicht: Ted van Lieshout

Titel beeld: Inzicht

Materiaal: brons

Afmeting: 28 x 16 x 7 cm

Oplage: 2 van 8

Lees meer >> | 803 keer bekeken

Aan de waterkant

Die ene stap vooruit: voorzichtig, het evenwicht bewarend en weloverwogen stapt de vrouw het water in. Of is er toch een aarzeling? We wandelen door de tijd, maken daarbij steeds onze keuzes.

Keerpunten in je leven vragen moed. Sta je stevig genoeg op dat ene been om de volgende fase in te glijden? Het maken van keuzes gaat veel gemakkelijker wanneer je in balans bent, stevig op beide benen staat en lekker in je vel zit. Een mijmering langs de waterkant kan ineens een nieuw en helder inzicht geven. Water heeft een fijne eigenschap, want het weerspiegelt en reflecteert. In het beroemde boek Narziss und Goldmund van Hermann Hesse zit Narziss aan de waterkant en ziet zichzelf.

Ik weet niet hoe het met jullie is, maar ik kan soms eindeloos wikken en wegen bij het nemen van beslissingen. Hoe meer er te kiezen valt des te lastiger het wordt. Intuïtief weet ik het vaak meteen, maar daarna gaat de ratio zich ermee bemoeien en ontstaat er twijfel. Om vervolgens, na lang beraad, weer uit te komen bij mijn eerste keuze.

Als ik deze vrouw was zou ik het nu wel weten: hup het water in! Europa zucht op dit moment onder een hittegolf en kampt met de ernstigste hitte van de afgelopen 10 jaar. In Rome was het afgelopen donderdag zelfs 43 graden. Dan kun je maar beter toeven aan de waterkant en verkoeling zoeken. 

Titel: Au bord de l’eau

Afmeting: 100 x 64 x  58 cm

Materiaal: brons

Expositie: Beeldentuin Mariënheem 8 april t/m 4 oktober 2017

Foto's: gemaakt in Beeldentuin De Booghgaard in 2016

Lees meer >> | 662 keer bekeken

Lied aan de maan

Rusalka is een waternimf en dat is niet handig wanneer je verliefd bent op een mensenman. Wat op zich weer een handig gegeven is bij het schrijven van een opera. Want een ongelukkige liefde is namelijk altijd goed. Koren op de molen van de componist, het levert een libretto met drama op.

In de opera Rusalka van Antonín Dvořák zingt Rusalka haar 'Lied aan de maan', waarin zij, badend in het meer, haar gevoelens uit aan de maan. Nooit zal zij haar geliefde kunnen bereiken, want haar vader, de Watergeest, heeft haar verboden met hem om te gaan. Het is een wereldberoemde aria geworden, die bol staat van weemoed, verlangen en passie. 

Op een dag kreeg ik een onooglijke plastic lampenkap uit een schuur. De bol was van plexiglas, vergeeld en beschadigd. "Hiek, misschien kun jij hier nog iets mee?". De eigenaresse van de lampenkap vertrouwde mij toe dat ze de lamp zelf ook altijd heel lelijk had gevonden. Maar haar echtgenoot was zó enthousiast thuisgekomen met de lamp dat ze er niets van had durven zeggen. Jarenlang had de plastic maan in hun achtertuin geschenen. Inmiddels leeft haar man niet meer en belandde de lamp stante pede in de rommelschuur.

Ja, ik kon er wel wat mee. Het was een perfecte basis om op te boetseren. Maar wat? Ik dacht aan de maan en hoorde inwendig de melodie van de maanaria van Dvořák. Eureka, thema gevonden!

Maar hoe beeldhouw je gevoelens aan de maan? Zingen is vluchtig, maar bij beeldhouwers gelden de wetten van de zwaartekracht. Tastbaar moest het worden en dus besloot ik dat Rusalka haar eigen maan mocht omarmen. Stilletjes, zonder zucht, zonder klacht, zonder zang. Verdrietig liggend, voelend, een stil lied aan de maan.

Titel: Rusalka

Materiaal: brons

Oplage: 8 van 8

Muziek: Fragment van de maanaria, gezongen door Renée Fleming

Lees meer >> | 8936 keer bekeken

Stilte

Muziek kan niet zonder stilte. De rusten in een muziekstuk zijn minstens zo belangrijk als de noten. Goede muziek is voedsel voor onze ziel. Het is een transportmiddel naar een dieper laagje in je zijn en dat voelt als een grote rijkdom. Eenmaal gevoed kan het daarna ook heerlijk zijn om gewoon even stil te zijn. Tijdens de terugrit na een concert heb ik de radio vaak niet aan.

Een beroemd citaat van Tao Meng: 'Stilte is niet afwezigheid van geluid. Stilte is de diepste klank'.

Misschien is het wel daarom dat ik in mijn beelden regelmatig een ode breng aan de stilte.

Het oor keert vaak terug als metafoor van het innerlijk luisteren. Maar ook letterlijk zijn mijn oren mij lief. Ik bescherm ze met mijn leven als ik per ongeluk in een te luide soundscape terecht kom: snel mijn oordoppen in om gehoorbeschadiging te voorkomen. Oor en stem zijn een symbiose en maken samen het geluid. Zonder oor geen sturing aan de vocale stroom. Wat beginnen wij musici zonder ons gehoor? En trouwens, wat beginnen wij zonder een zaal met aandachtig luisterende oren?

Goed beschouwd zijn het wonderlijke dingen: geen oor is namelijk hetzelfde. In de tijd dat ik oren boetseerde keek ik uitsluitend nog naar ieders oren, op zoek naar bijzondere exemplaren. En er zijn me toch veel uitzonderlijke flappen!

Ode aan de stilte. Geluid maken is fantastisch, maar hoe heerlijk is het om ook eens te zwijgen. In de stilte van mijn atelier ervaar ik dat regelmatig. Maar ook een vakantieperiode kan een weldadige adempauze zijn. Gewoon even stil zijn, tot rust komen. Tijd voor reflectie, want er is zoveel ruis in de wereld en in ons zelf. Hoor je jezelf nog wel of loop je alleen maar te rennen van de ene klus naar de andere? Wat houdt je bezig, wat is de essentie van al je bezigheden? En horen we elkaar nog wel? Iedereen schreeuwt om het hardst, we leven in een steeds luidere wereld. Echt connectie krijg je denk ik pas als je echt probeert te luisteren.

Ja, bijna. Nog één week en dan is het vakantie. Zing-zang-zomerstop. Pootje baden in de vijver ;)

Titel: Ode aan de stilte

Omschrijving: 21 drijvende oren in een vijver

Materiaal: kunsthars en vulschuim

Oplage: UnicaWas te zien bij: Beeldentuin De Booghgaard 2006, Kunstschouw Zeeland 2012, Beeldentuin Jan van de Riet Heemstede 2015 en Beeldentuin De Wielegaard 2016

Lees meer >> | 745 keer bekeken

Ode aan de Peperbus

Vele Zwollenaren moeten gedacht hebben: 'Wat doet onze Peperbus ineens vreemd'. Het carillon van deze beroemde Zwolse toren speelde die dag uitsluitend flarden en zweeg daarna weer even. 

Degene die dat op haar geweten had was blokfluitiste Saskia Coolen. Zij speelde namelijk bij het kunstwerk 'Ode aan de Peperbus' tijdens de opening van mijn expositie in de tuin van het Stedelijk Museum. Als een rattenvangster van Hamelen lokte zij alle museumbezoekers en genodigden naar de tuin en speelde daar, samen met de beiaardier van de Peperbus, het stuk Batali van Jacob van Eyck, de blokfluitist, beiaardier en klokkendeskundige uit de Gouden Eeuw. Een echte klassieke 'battle', want de klokken en fluit boksen in dit stuk voortdurend tegen elkaar op. 

Eerder die week hadden conservator Aranka Wijnbeek en ik de stadsmuur van de binnentuin van het museum bekleedt met 55 oren. Een ode aan de Peperbus, voor elke klok een oor. Het was een pittige klus, maar voor de medewerkers van het museum was geen oor teveel. Het weer was goed en ze klommen graag trapje op trapje af met boormachine en slagpennen. En ook beiaardier Roy Kroese moest eraan geloven. Bij zijn klim naar boven moest hij een aantal oren meenemen om te bevestigen aan de balustrade van de toren. 

En zo kon het feest beginnen. Saskia en Roy speelden vraag en antwoord, een dialoog tussen toren en museumtuin. En de nietsvermoedende winkelende Zwollenaren spitsten hun oren. 

Titel: Ode aan de Peperbus

Materiaal: gietsteen en kunsthars

Locatie: Stedelijk Museum Zwolle

Oplage: unica

Jaar: 2009

Lees meer >> | 703 keer bekeken

Ontmoetingen

Ontmoetingen

“Kunst helpt je te leven en te sterven”. Het is een uitspraak van filosoof Alain de Botton uit een artikel over de noodzaak van kunst. Hij schrijft:

“Kunstwerken kunnen ons leven beter maken. We moeten zo vaak sterk zijn dat we steeds slechter worden in zacht en aardig zijn. Kunst nodigt ons uit weer aardig te zijn”. Botton vervolgt: “Kunst is een geconcentreerde dosis van goede dingen in de wereld. Het herinnert ons aan wat liefde is, wat creativiteit is, goedheid, vrijheid. Kunstwerken kunnen ons leven beter maken”.

Toch kan kunst ook provoceren en akelig confronteren. En het is echt niet zo dat mensen die zich met kunst bezig houden aardiger zijn dan de rest. Er zijn ook onaardige kunstenaars op de wereld (een paar maar, hoor). Maar voor mij is het waar, ook deze week heb ik het weer heel sterk gevoeld: kunst maakt gelukkig! En uit de grond van mijn hart voeg ik daar aan toe: ook muziek, theatervoorstellingen, goede films, goede boeken omarmen de mens. Ze zijn vensters op de wereld en op wie wij zijn. Ze transformeren onderlagen, maken ons bewust, maken herinneringen en ervaringen zichtbaar. Kunst raakt aan. En van daaruit ontstaat verbinding, ontmoeting, een gesprek.

Het was een intensieve week met verschillende mensen die op atelierbezoek kwamen. Zomaar een aantal nieuwe ontmoetingen. Kennismaking, persoonlijke verhalen. Directe aanleiding was steeds: een beeld. Een beeld dat symbool is gaan staan voor iets uit hun eigen leven. En dat is wat mij ontroert: dat je binnen de kortste keren een gesprek hebt dat echt ergens over gaat. Ja, zo mooi, dan bereik je elkaar!

Titel: The Most Precious

Materiaal: brons & bergkristal

Oplage: 12 van 12

Jaar: 2008

Lees meer >> | 685 keer bekeken

Inzicht

Inzicht hebben betekent letterlijk: doorhebben hoe iets in elkaar zit. Het betekent ook: het beseffen of erkennen van iets. Je kunt ineens iets inzien, tot nieuwe inzichten komen. We lezen, we onderzoeken, we leren. We willen de wereld en onszelf beter leren begrijpen. Inzicht is ook: bewustwording, persoonlijke groei.

De mens zoekt. In de meeste culturen is die zoektocht gebaseerd op drie pijlers: de wetenschappelijke traditie, de traditie van de kunsten en de spirituele & religieuze traditie.

Ooit maakte ik onderstaand miniatuurtje voor een buurtgenoot die promoveerde. Ze had lang onderzoek gedaan als geriater en moest haar onderzoeksresultaten wetenschappelijk verdedigen. Ik noemde het beeldje ‘Inzicht’.  Maar was het inzicht of ging het hier om kennis?

Na dit kleine beeldje vond ik dat er groter inzicht moest komen: een jaar later ontstond een anderhalve meter hoge toren van gietstenen boeken met daarop een grote wijsvinger. Het werd uiteindelijk het beeld ’De Wegwijzer’, een hommage aan ‘het boek’: boeken als inspiratiebron, als gids, als wegwijzers. Filosofie, wijsbegeerte, levensbeschouwing, wetenschap, we vergroten ermee onze kennis, krijgen inzicht.

Volgens Elizabeth Hardwick is er verschil tussen kennis vergaren en innerlijk wijs zijn. 'Boeken geven geen wijsheid waar er geen wijsheid was, maar waar er wijsheid is, wordt deze door het lezen groter'. En nog zo’n mooi citaat: boeken wijzen je de weg en vergroten je kennis, maar pas wanneer je je innerlijke boek openslaat ontstaat er wijsheid. De Amerikaanse filosoof William James zei het zo: ‘Het onderbewuste leven heeft vensters naar uitzicht en deuren naar inzicht die oneindig veel  verder reiken dan de grenzen van de werkelijkheid’.

Ik wens jullie allen veel wijsheid toe. En een heerlijke vakantie straks. Met veel boeken en tijd voor zelfreflectie en nieuwe inzichten.

Titel 1: Inzicht

Materiaal: brons

Oplage: 2 van 8

Afmeting: 27x 16 x 4 xm

Titel 2: De Wegwijzer

Materiaal: gietsteen

Oplage: unica

Afmeting: 152 x 27 x 18 cm

Lees meer >> | 791 keer bekeken

Face to face

Laten we eerlijk zijn. Als je 13 jaar bent en puber, dan wil je niet al te close zijn met je moeder, toch?

Een intiem liefdesportret moest het worden, twee gezichten die elkaar ontmoeten in een kader. Ik liep al een tijdje rond met dit idee en had mijn model gevonden: het mooie Ghanese model Mamuna. Zij had een prachtig profiel. Sterker nog, juist dóór haar profiel kwam ik op het idee om een Afrikaans liefdespaar te maken. Nu was het zaak om een fijne, knappe Afrikaanse geliefde voor haar te vinden. "Weet je iemand?" vroeg ik. Maar dat bleek niet zo eenvoudig te zijn, want haar echtgenoot, met wie ze al vele jaren getrouwd was, bleek een Nederlander te zijn. "Maar....." zei ze, "misschien kunnen we mijn zoon vragen"? En zo geschiedde. Toufik had inderdaad een mooi  profiel. Hij was echter jong, net 13 geworden en deed niets liever dan voetballen. Maar hij wilde - nou ja, vooruit dan maar - wel komen poseren voor wat extra zakgeld. 

En dát hebben we geweten. Het werd een hilarische poseersessie. Steeds als hij zijn neus 4 cm van die van zijn moeder moest houden kreeg ie de slappe lach. "Mam, je hebt een pukkel op je wang!" "Mam, kijk niet zo!" “Mam, niet lachen!” "Mam, DOE NIET ZO RAAR"!

Heel veel pubergegiechel later was er uiteindelijk toch een beeld. En nog weer twee jaar later ontstond ‘Kus’, waarbij alléén neus en lippen zichtbaar zijn gebleven in een nog kleiner kader. Het idee tot de essentie teruggebracht. Dacht ik. Alleen die titel klopt nog steeds niet. Die had beter kunnen zijn "Kus mij vooral NIET". 

Titel: Kus

Materiaal: brons op gegalvaniseerd frame

Oplage: 6 van 8

Jaar: 2006

Lees meer >> | 739 keer bekeken

Krachtveld

Ooit heb ik mezelf een keer het ziekenhuis in geslagen met mijn eigen kunstwerk. Dat krijg je ervan als je je bezig gaat houden met een krachtveld. 

Het kunstwerk waaraan ik werkte bestond uit 66 vuistjes van gips, die elk beschilderd werden tot een symbolische kracht. Maanden was ik bezig met de vuistjes, het atelier was een waar slagveld geworden. Ik vroeg me in die tijd af hoe wij mensen ons staande houden in deze hectische wereld. Hoe kwetsbaar zijn we, wat komt er zoal op ons af? En uit welke positieve krachten haal je letterlijk de kracht om met negatieve krachten om te gaan?

Het veld breidde zich uit, elke dag kwamen er vuistjes bij en het was een sport om te zorgen dat de positieve krachten in de meerderheid bleven. Tegenover de dood kwam geboorte te staan, tegenover haat de liefde, tegenover ziekte genezing, tegenover oorlogsgeweld vrede, tegenover ongeluk geluk, etc.

De vuistjes kregen een pen en werden op een houten paneel gepind. Klaar om in te pakken en naar de galerie te brengen. En daar ging het mis. Ik trok aan een vuistje, het schoot ineens los en belandde met een dreun tegen mijn kaak. Schrik, mijn kin moest absoluut gehecht. En verbijstering, want wat bleek? Uitgerekend het vuistje dat symbool stond voor ‘ongeluk’ was de boosdoener. Op het vuistje stond zelfs een afbeelding van een dokter.

'En mevrouw Meppelink, wat is er precies gebeurd?' vroeg de arts in het Spaarne Ziekenhuis. 

Tja. Leg dat maar eens uit...

Titel: Krachtveld

Materiaal: crystacast, verf, papier & bootlak op houten paneel

Oplage: unica

Jaar: 2006

Lees meer >> | 796 keer bekeken